استارت آپ های خط شکن و موفق ایرانی

فناوری همیشه تحول آفرین و بسط دهنده واژگان و مفاهیم بوده است. با رشد روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران واژه استارت آپ (startup or start-up ) نیز همپای جمعیت جوان کشور رشد کرد.
شرکت های استارت آپی شرکت هایی جوان، خلاق، در پی ایجاد ارزش برای جامعه هدف به صورت خاص و جامعه انسانی به صورت عام هستند. این شرکتها با پذیرش ریسک بسیار بالای وظایف اقتصادی که عهده دار می‌شوند در پی ایجاد فضاهای نوین در بازار، رقابت سازی، خدمت رسانی و تحول در پاسخگویی به نیازهای جامعه هستند.
در ادبیات فارسی از معادل «شرکت نوپا، شرکت نوآفرین» و اخیرا به تصویب فرهنگستان زبان فارسی از واژه «کمک نوآور» استفاده می‌شود. متاسفانه تمامی واژه های فارسی فاقد بار معنایی لازم برای پیام رسانی مفهوم «استارت آپ» هستند از اینرو لاجرم از همین واژه بیگانه در مقاله استفاده می‌کنیم.

بنا به تعریفی استارتاپ پروژه‌ای است که توسط یک کارآفرین و برای جست‌وجو، توسعه و اعتبارسنجی یک مدل تجاری مقیاس‌پذیر انجام می‌شود. استارتاپ‌ها در ابتدا با عدم‌ قطعیت زیادی مواجه می‌شوند و احتمال شکست آن‌ها بالا است. به همین سبب، در نهایت تعداد کمی از آن‌ها موفق و تأثیرگذار خواهند بود.
این شرکت‌ها معمولاً مبتنی بر ایده‌های ریسک‌پذیری هستند که مدل کسب‌وکار مشخصی ندارند و بازار هدفشان نیز فرضی است. شرکت‌های نوپا می‌توانند در هر حوزه‌ای ایجاد شوند، ولی اغلب به شرکت‌هایی نوپا گفته می‌شود که پتانسیل رشد سریعی دارند و در زمینه فناوری (تکنولوژی) فعالیت‌ می‌کنند. بر همین اساس، این مجموعه‌ها معمولاً به دنبال جذب سرمایه برای رشد سریع‌تر در مدت زمانی کوتاه هستند.

آغازی براستارت آپ های ایرانی

اواسط دهه 80 شمسی همگامی، همراهی و هم افزایی دو عامل مهم، فرصت طلایی برای رشد و شکوفایی استارت آپ های ایرانی را فراهم آورد. آن دو عامل عبارت بودند از «جمعیت جوان تحصیلکرده کشور» و «موج های مختلف فناوری ارتباطی – اطلاعاتی».
تلاش نسلی از جوانان خلاق و ریسک پذیر شده استارت آپ هایی که امروزه به مراتب شناخته شده تر از روزهای آغازینشان هستند. استارت آپ هایی که مرحله انکوباتوری و نوباوگی را طی کرده اند و به بلوغ لازم برای تحقق یک تحول شگرف اقتصادی در کشورمان رسیده اند.
تعدا زیادی از استارت آپ ها (بنا بر تعریف و ماهیت استارت آپ) توفیق لازم را نداشتند و برخی از انها قله های ترقی و پیشرفت را یکی پس از دیگری فتح کردند.
مواردی همچون بامیلو، تهران کالا و کالاگرد فقط برخی از استارت آپ های شناخته شده ای بودند که با شکست مواجه شدند و در همین زمان نگارش این متن؛ فروشگاه اینترنتی زنبیل نیز دچار بحران مالی و توقف فعالیت شده است.
اما استارت آپ های موفق هم کم نبوده اند که در ادامه به انها اشاره خواهیم کرد.

معرفی استارت آپ های خط شکن و موفق ایرانی

هم اکنون در تیرماه 1401 در هر حوزه ایی را که نگاه می‌کنیم یک یا چند استارت آپ موفق ایرانی را در آنجا مشاهده می‌کنیم. لیست بالا بلند عرصه های شغلی و استارت آپ ها انچنان زیاد است که مافقط به تعداد محدودی از آنها که بیشترین نقش در ایجاد تحول در جامعه ایرانی را داشته اند اشاره می‌کنیم.

1-    دیجی کالا (فروش اینترنتی کالا) -

بی شک وقتی بخواهیم از استارت آپ ها حرف بزنیم بایستی در صدر لیست نام دیجی کالا را بگنجانیم. فروشگاه اینترنتی دیجی کالا با فروش کالای دیجیتال کارش را آغاز کرد و به فروش سایر کالاها تسری داد امروزه دیجی کالا به عنوان سومین سایت پربازدید ایران والبته یک هلدینگ از کسب و کارهای اینترنتی موفق در حوزه استارت آپ ها شناخته می‌شود. دیجی کالا مگ، دیجی استایل و فیدیبو جزء اولین حلقه های شکل گیری این کسب و کار مجموعه ای بوده اند. با افزایش تراکنش ها در دیجی کالا؛ دیجی پی به عنوان برنامه کاربردی مالی وارد چرخه کاری دیجی کالا شد و سپس دیگر کسب و کارها شکل گرفتند. شاید پیندو را بتوان آخرین حلقه از زنجیره شرکتهای دیجی کالا نامید اگرچه بی شک اخرینش نیست.

2-    آپارات (حوزه سرگرمی: سرویس اشتراکی فیلم) –

پس از گوگل؛ آپارات پر بازدید ترین سایت ایران است. جذابیت بصری انواع و اقسام فیلم از تکیه فیلم های مسابقات ورزشی گرفته تا اپیزودهای مختاف فیلم و سریال ها و فیلم های تبلیغاتی و حتی فیلم هایی که یک کاربر عادی م تواند با گوشی اش بگیرد ودر معرض دید دیگران قرار دهد همه و همه از آپارات قابل مشاهده است و منبع درآمد آپارات هم بر مبنای تبلیغات بنا شده است.
3-    آسان پرداخت معروف به آپ (حوزه مالی : پرداخت و تراکنش) – از ابزار های پرداخت مبتنی بر وب به آسان پرداخت می‌توان اشاره کرد که در ابتدا پرداخت قبوض وسپس تراکنش های مالی از یک شخص به شخص دیگر را سرلوحه کاری خود کرد و امروزه طیف وسیع خدمات مالی و خدمات غیر مالی (خرید) را ارائه می‌دهد.

4-    اسنپ – تپسی (حوزه حمل و نقل ) –

سامان دهی وضعیت مسافر و مسافرگیری و ایجاد تحول در حوره حمل و نقل شهری از مواردی بود که زندگی میلیون ها ایرانی را دگرگون کرد.

5-    کافه بازار (حوزه فناوری : سکوی برنامه های کاربردی) –

دسترسی به ده ها هزار برنامه کاربردی (اپلیکیشن موبایلی) تلفن همراه بدون استارت آپ هایی از قبیل کافه بازار مقدور و میسر نبود.

6-    دیوار (حوزه آگهی و تبلیغات) -

نام مناسب دیوار مخصوص برنامه کاربردی شد که اعلانات و تبلیغات ده ها هزار ایرانی را به صورت روزانه در خود جلب و سپس در معر دید دیگران قرار می‌داد. این برنامه کاربردی از تبلیغات فروش کالای دست دوم کارش را شروع کرد و به مرور سایر آگهای را نیز پذیرفت از آگهی فروش و اجاره ملک و خودرو گرفته تا آگهی پیدا کردن یک پارتنر ورزشی یا تمرین زبان انگلیسی.

7-    ایمالز - ترب (موتور جستجوی کالا و قیمت) :

ترب این روزها شاید بواسطه تبلیغاتش بیش از ایمالز شناخته شده تر است. اما سابقه کاری ایمالز بیشتر است. رقابت پذیری بین هزاران فروشگاه اینترنتی خرد و تغییر موازنه قدرت و نفوذ به بازار در حوزه خرید و فروش اینترنتی از دیجی کالا به سمت این فروشگاه ها بخشی از خلایی ست که توسط این فروشگاه ها پر می‌شود.

این وظیفه همان ماموریت سازمانی تعریف شده ترب برای خویش است که در پیام محوری تبلیغات تلویزیونی ترب هم قابل مشاهده است. جمله معروف «تو تخفیف شگفت انگیز خریدم» کنایه ای هوشمندانه به ایده و طرح «شگفت انگیز دیجی کالا» ست که برای خریداران و فروشندگان حرفه ای این بازار به دفعات صوری بودن تخفیفات دیجی کالا به اثبات رسیده است. البته این به معنای اطلاق عمومی به کلیه تخفیف های دیجی کالا نیست.

 
8-    سنجاق – آچاره (حوزه ارائه خدمات) :

کارگران فصلی سر چهار راه با تخصص هایی همچون بنایی،گچ کاری، کاشی و سرامیک کاری و حتی کارگر ساده ساختمانی در جای جای شهرها دیده می‌شوند افرادی که منتظر کارفرمایانی هستند تا آنها را سر پروژه های عمرانی ببرند به این خیل عظیم نیروی کار، تاسیسات کاران و الکتریکی کاران و سایر رشته های کاری را اضافه کنید که مغازه کوچک در سطح شهر دارند و به صورت سنتی صبح تا شب در انتظار ارائه یک خدمت هستند. همانگونه که آمدن خطوط تلفن ثابت و سپس همراه بخشی از بیکاری پنهان این افراد را برطرف کرد، اینترنت و تلفن های هوشمند هم بخش دیگری از بیکاری پنهان این قشر از جامعه را رفع کرد.
استارت آپ هایی همچون سنجاق و آچاره از این دست استارت آپ ها هستند.
علاوه بر افزایش اشتغال کامل نیروی کار، سطح پاسخگویی به نیازمندی های روز جامعه را چه به لحاظ کمی و چه کیفی بالا برد تا شاهد یک تحولی دیگ در این عرصه باشیم.

9- فیلیمو و نماوا (حوزه فیلم و سریال) :

پرداخت تخصصی تر به موضوع فیلم وسریال محور فیلیمو و نماوا شد. اگرچه آپارات هم با تمرکز بر روی چند رسانه ای ها در فضای مجازی بویژه تولید فیلم های موبایلی تقریبا به لحاظ کاری به فیلیمو ونماوا شبیه است اما به لحاظ عملکردی و حوزه اثرگذاری کاملا متفاوت از هم هستند. تمرکز بر سرگمی خصیصه بارز این استارت آپ هاست.
صنعت سینما، فیلم و سریال سازی صنعتی پول ساز و راهبردی در تمامی فرهنگ ها و تمدن های امروزین ست .صنعتی که الگوساز ملت ها و جریان ها، عامل جذب یا فرار سرمایه ها می‌شود.
با انحصاری بودن پخش رادیو و تلویزیون و رسانه های صوتی – تصویری در اختیار صدا و سیما و حاکم بودن فضای خاص سینمایی در کشورمان؛ فیلیمو و نماوا فرصت بسیار خوبی را برای فعالیت اقشار مختلف سینمایی و هنرمند فراهم آوردند. سریال های اختصاصی این سکوها (پلتفرم) گوناگونی فرهنگی و سلیقه ای را برای جامعه ایرانی فراهم می‌آورد.

10-   «از کی» و «بیمه. کام» (حوزه بیمه) :

شاید بیمه به عنوان یکی از کم رمق ترین بخش های حوزه اقتصادی کشور به نظر بیاید با آمدن استارت آپ های یاد شده و فعال دیگر به عنوان کارگزاری بیمه در این صنعت بی شک شاهد رونق و رقابت شفاف تر در این حوزه خواهیم بود.
رقابتی که با تبلیغات تلویزیونی این استارت آپ ها برای گرفتن سهم بیشتری از بازار آغاز می‌شود اما در نهایت با پیاده سازی طرح های ایده محور و قابل اجراء به پویایی بیشتر صنعت بیمه کشور منجر خواهد شد.

11-    لندو یا ایران رنتر (حوزه خرید اقساطی و وام بانکی) :

خرید اقساطی همیشه یکی از روش های توسعه بازار بوده است سرمایه در دست گروهی از جامعه و گروه دیگری از جامعه برای رفع نیازشان نیازمند سرمایه؛ همین خط و ربط بود که کم کم سیستم بانکی را پایه گذاری کرد و در عصر ارتباطات و اطلاعات ایده شکل گیری استارت آپ های مالی همچون «ایران رنتر» را شکل می‌دهد استارت آپی که با طرف قرار داد شدن با فروشگاه های اینترنتی خرد از یک سو، با خریداران آنها و سپس سرمایه داران متمایل به سرمایه گذاری در طرف دیگر سعی می‌کند واسطی برای تسهیل گری خرید و فروش در جامعه باشد.
ایران رنتر در ادامه مسیر کاری اش با بانک آینده وارد مذاکره شد و توانست موافقت این بانک برای اعطای سرمایه مورد نیاز خریداران فروشگاه های اینترنتی خرد را جلب کند و از ایران رنتر به لندو تغییر نام داد و با راه اندازی فروشگاه اینترنتی تیمچه سعی کرد از پایگاه داده تمایل خریداران به کالاها در فروشگاه هالی اینترنتی خرد نهایت استفاده و بهره را ببرد تا به خرید و انبار کردن کالاهای پر متقاضی و سود ده بازار روی بیاورد و بدین ترتیب شیوه ای دیگر از راه اندازی کی فروشگاه اینترنتی بزرگ مشابه دیجی کالا را پایه گذاری کند.

در مطالبی که گذشت سعی کردم در یازده رسته برخی استارت آپ های موفق و خلاق در ایران را معرفی کنم برخی برای شما شناخته شده بودند و برخی دیگر کمتر یا اصلا هیچ شناختی از آنها نداشتید.

البته این مقاله مطالب مفصل تر و جامع تری را می‌طلبد که در آینده نزدیک حتما به آنها اشاره خواهیم کرد.

استارت آپ های آینده دار

از استارت آپ های آینده دار می‌توان به فروشگاه های اینترنتی بایا، تیمچه، آلین لند، امین هایپر(aminhyper)، ایران وی آی پی (iranvipstore) و شومیا (در حوزه خرده فروشی کالا)، کیان کار (سایت ارائه دهنده خدمات مورد نیاز اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی )، وبگاه خبری – تحلیلی خط ویژه و گام دوم انقلاب اسلامی (در حوزه فرهنگی) و کارمانت ( در حوزه ارائه راهکارهای مجازی و خدمات جامع مورد نیاز فروشگاه های اینترنتی) اشاره کرد.   

استارت آپ های موفق و خط شکن ایرانی